Spis treści

Budowa i projekt oświetlenia drogowego — co trzeba wiedzieć

Rolą oświetlenia drogowego jest zapewnienie bezpieczeństwa i komfortu użytkownikom dróg. Zarówno piesi jak i kierowcy muszą mieć zapewnioną odpowiednią widoczność, by bezproblemowo poruszać się i w odpowiednim momencie zauważyć zbliżające się niebezpieczeństwo. Nie jest to łatwe zadanie, ponieważ zmienne warunki atmosferyczne powodują, że luminancja na powierzchni drogi jest zmienna. Przez to, wybranie odpowiednich opraw ulicznych, jest procesem bardzo złożonym. Do tego dochodzą liczne normy i rozporządzenia, które dość precyzyjne określają, jakie oświetlenie powinno być zastosowane w jakim miejscu. Projekt oświetlenia drogowego — co trzeba wiedzieć? 

Najlepsze oświetlenie uliczne

Najczęściej wybierane lampy uliczne przez naszych klientów:

lampa-uliczna-100w-4000k-11000lm-premium-lineLAMPA ULICZNA 100W 4000K 11000LM PREMIUM LINEZobacz produkt
oprawa-uliczna-led-vespa-100w-barwa-neutralnaOPRAWA ULICZNA LED VESPA 100W BARWA NEUTRALNAZobacz produkt
OPRAWA ULICZNA LED VESPA PRO 100W BARWA NEUTRALNAOPRAWA ULICZNA LED VESPA PRO 100W BARWA NEUTRALNAZobacz produkt

Z dzisiejszego artykułu dowiesz się:

  • jak wygląda proces projektowania oświetlenia drogowego i na co warto zwrócić uwagę,
  • jaka jest rola oświetlenia ostrzegawczego drogowego,
  • czym powinno charakteryzować się dobre oświetlenie w tunelach drogowych,
  • jakie przepisy i normy regulują systemy oświetleniowe na polskich drogach.

Projekt oświetlenia drogowego

W dzisiejszych czasach mało kto korzysta ze staromodnych metod polegających na żmudnym wyliczaniu kolejnych wartości oświetlenia drogowego. Zamiast tego wykorzystuje się nowoczesne oprogramowanie, które w kilka minut wygeneruje właściwości i niezbędne parametry opraw stosowanych do oświetlenia ulicznego.

Jednym z tego typu programów jest Dialux — darmowe oprogramowanie do projektowania oświetlenia, przeznaczone głównie do użytku profesjonalnego. Umożliwia ono stworzenie symulacji, a także projektu oświetlenia drogowego. Do jego obsługi potrzebna jest podstawowa wiedza fotometryczna, a także znajomość norm dotyczących oświetlenia ulicznego.

Proces projektowania wygląda w następujący sposób:

  1. Uruchomienie programu i zdefiniowanie podstawowych parametrów. Warto ustawić polski język, a także normy, z jakich ma korzystać program. Oprócz tego powinieneś również zdefiniować projektanta i firmę, która wykonuje projekt oświetlenia drogowego.
  2. Konfiguracja ulicy, na której znajdować się będzie system oświetlenia. W tym kroku należy przy pomocy dostępnych narzędzi stworzyć drogę uwzględniającą chodniki, ścieżki rowerowe, pasy zieleni, itp.
  3. Dodanie poszczególnych elementów ulicy. Oprócz podstawowych elementów warto również uwzględnić budynki i drzewa, które mają wpływ na rozkład światła.
  4. Wstawienie do projektu opraw oświetleniowych. Gdy ulica została w pełni skonfigurowana, możesz przejść do wstawiania opraw oświetleniowych. Na tym etapie powinieneś skorzystać ze swojej wiedzy i doświadczenia, aby wstawić takie źródła światła, które Twoim zdaniem najlepiej sprawdzą się w danych warunkach. Początkowo to zadanie może być trudne, jednak po wykonaniu kilku projektów pierwszy dobór opraw będzie prostym zadaniem.
  5. Obliczenia i symulacja. Program sam wykonuje niezbędne obliczenia i symulacje. Ty jako projektant musisz jedynie znać prawidłowe wartości i dobrać oprawy oświetleniowe i ich ilość w taki sposób, by otrzymane wartości spełniały wymagania zawarte w normach.
  6. Ustalenie poprawnych parametrów opraw oświetleniowych. Ustal, czy otrzymane wartości mieszczą się w określonym przedziale. Pamiętaj, że zwykle większa ilość światła jest lepsza, niż niedoświetlona droga.
  7. Ponowne wykonanie obliczeń na podstawie poprawionych danych. Jeżeli pierwsze obliczenia były dalekie od prawidłowych wyników, wykonaj obliczenia poprawnie przy użyciu poprawionych wartości opraw oświetleniowych.
  8. Optymalizacja projektu. Celem optymalizacji jest spełnienie zakładanej klasy oświetleniowej, przy jak najmniejszym poborze mocy i najniższym koszcie instalacji.

Podczas korzystania z programu Dialux, warto zwrócić uwagę na:

  • Rozmieszczenie opraw na zaprojektowanej ulicy. Program na ogół resetuje ustawienia opraw po każdej modyfikacji, przez co trzeba pamiętać, o poprawieniu strumienia świetlnego i kąta rotacji w taki sposób, aby spełniał nasze oczekiwania.
  • Częste zapisywanie projektu. Starsze wersje programu potrafią się zawiesić. Pamiętaj o zapisywaniu projektu po wykonaniu ważnej czynności.
  • Dodatkowe funkcje ułatwiające wykonywanie niektórych czynności. Wiele opisanych wyżej czynności da się wykonać w zdecydowanie prostszy, niż tradycyjny sposób. Należy w tym celu skorzystać z bardziej zaawansowanych opcji programu, które poznaje się naturalnie w trakcie pracy z programem.
Projekt oświetlenia drogowego

Projekt oświetlenia drogowego

Oświetlenie ostrzegawcze drogowe – projekt oświetlenia drogowego

Oświetlenie ostrzegawcze jest niezbędnym elementem podczas prowadzenia robót drogowych lub wypadków. Wyznaczają one bezpieczny tor jazdy, dzięki któremu kierowca już z daleka jest w stanie zauważyć, że zbliża się do miejsca, w którym występują utrudnienia na drodze. Wyróżnić można dwa podstawowe rodzaje lamp:

  • lampy dzienne — lampy o silnej mocy, które są bardzo dobrze widzialne zarówno w dzień jak i w nocy. Mogą mieć światło koloru pomarańczowego, żółtego lub czerwonego. Działają zwykle w trybie migającym, na który uwagę zawraca więcej kierowców. Mogą również działać w trybie ciągłym, a zasilane są przy pomocy dwóch baterii.
  • lampy zmierzchowe — lampy przeznaczone do pracy wyłącznie po zmierzchu. Podobnie jak lampy dzienne mogą emitować światło koloru żółtego lub czerwonego i pracować w dwóch trybach. Główną różnicą jest jednak ilość generowanego światła wynosząca jedynie 10-20 kandeli.
OPRAWA ULICZNA LED VESPA 100W BARWA NEUTRALNAZobacz produkt
OPRAWA ULICZNA LED VESPA 150W BARWA NEUTRALNAZobacz produkt
OPRAWA ULICZNA LED VESPA 200W BARWA NEUTRALNA

Zalety oświetlenia ostrzegawczego LED

Lampy LED w porównaniu do nieco starszych rozwiązań charakteryzują się o wiele wyższą trwałością oraz odpornością na warunki atmosferyczne. Mogą bez problemu pracować w temperaturach od -15 do +85 stopni Celsjusza. Do ich zasilania można wykorzystać panele fotowoltaiczne, dzięki czemu jest to bardzo ekologiczne rozwiązanie.

Ciągłe włączanie i wyłączanie nie skraca czasu ich żywotności, przez co można je stosować w czterech trybach: ciągłym, standardowym błysku, krótkim błysku oraz potrójnym krótkim błysku. Te dają możliwość dostosowania widoczności lampy do panujących warunków drogowych i atmosferycznych.

Oświetlenie tuneli drogowych

Oświetlenie drogowe to nie tylko lampy uliczne LED, ale również systemy świetlne w tunelach. Te bardzo często, są jeszcze bardziej wymagające, niż standardowe systemy znajdujące się na zewnątrz. Wymagają dostosowania do panujących warunków pogodowych i widoczności na zewnątrz tunelu. Przed wjazdem, tunel nie może wydawać się czarną dziurą bez dna, a po wyjeździe, kierowca nie może być oślepiony nagłym białym światłem. Wjazd i wyjazd do tunelu musi być procesem niezagrażającym bezpieczeństwu osób z niego korzystającym.

Oprócz tego, oprawy oświetleniowe w tunelach drogowych muszą być:

  • Proste w konserwacji i naprawie. Oprawy wymagające specjalistycznych narzędzi lub demontażu nie wchodzą tu w grę. W tunelach powinny być montowane jedynie takie źródła światła, które podczas awarii można wymienić w kilka minut.
  • Szczelne i odporne na zanieczyszczenia. W tunelach panuje wysokie stężenie dwutlenku węgla, a także unoszący się pył i kurz. Oprawy muszą być szczelne i posiadać certyfikat IP.
  • Ognioodporne. Podczas pożaru, lampy nie mogą przestać działać. Tunel musi być cały czas oświetlony, tak aby ratownicy mogli bez problemu do niego wkroczyć i pomóc zagrożonym osobom.
  • Prawidłowo dobrane do obowiązujących norm. W normach opisane zostało znacznie więcej wymagań dotyczących samych opraw stosowanych w tunelach drogowych

Samo oświetlenie w tunelu dzieli się na cztery strefy:

  • progową – początkowa część tunelu, w której ściany i nawierzchnie drogowe muszą być widoczne przed jakąkolwiek przeszkodą.
  • przejściową – strefa wjazdu do tunelu, w której zanika światło dzienne i głównym źródłem światła są oprawy oświetleniowe zainstalowane w tunelu. Przejście oświetlenia z jednej strefy do drugiej musi zachodzić płynnie.
  • wewnętrzną – wewnętrzna część tunelu, w której poziom luminancji jest utrzymywany na stałym poziomie.
  • wyjścia – wyjazd z tunelu, podczas którego znów głównym źródłem światła jest słońce. W nocy należy unikać efektu czarnej dziury, który może wystąpić podczas niedostatecznego doświetlenia wyjazdu z tunelu.

Zobacz również nasze inne artykuły o oświetleniu ulicznym

Oświetlenie Ulic

Rozsył światła a oświetlenie ulic

Oświetlenie ulic na pierwszy rzut oka wydaje się prostym systemem, którego zadaniem jest uruchomienie się […]

Zarządzanie systemem oświetlenia ulicznego

Systemy sterowania oświetleniem ulicznym i drogowym

Oświetlenie uliczne musi nie tylko zapewniać komfort i bezpieczeństwo, ale również umożliwiać sterowanie i zarządzanie […]

Oświetlenie uliczne — normy

Oświetlenie uliczne i normy oświetleniowe — klasy i wytyczne

Prawidłowe oświetlenie ulic ma kluczowe znaczenie dla komfortu i bezpieczeństwa mieszkańców. Dobrze dobrane oprawy oświetleniowe, […]

Projekt oświetlenia drogowego

Budowa i projekt oświetlenia drogowego — co trzeba wiedzieć

Rolą oświetlenia drogowego jest zapewnienie bezpieczeństwa i komfortu użytkownikom dróg. Zarówno piesi jak i kierowcy […]

Jak widzisz, oświetlenie tuneli wcale nie jest procesem prostym. Oprócz wielu norm i przepisów trzeba również znać zasady fotometryczne i adaptowalność ludzkiego oka, aby prawidłowo określić natężenie światła i luminancję, jakie powinny występować w tunelu lub przejściu podziemnym.

Oświetlenie tuneli drogowych

Oświetlenie tuneli drogowych

OPRAWA ULICZNA LED VESPA 100W BARWA NEUTRALNA

Lampa uliczna LED Vespa o kodzie KFVA100NBAS to energooszczędne rozwiązanie oświetleniowe do przestrzeni zewnętrznych. Barwa neutralna o strumieniu świetlnym 11000lm.

oprawa-uliczna-led-vespa-100w-barwa-neutralna
OPRAWA ULICZNA LED VESPA 100W BARWA NEUTRALNA

Zobacz produkt

Oświetlenie drogowe przepisy i normy

Przepisów i norm dotyczących oświetlenia drogowego w Polsce jest naprawdę wiele. Głównym rozporządzeniem jest Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 23 grudnia 2015 roku, omawiające warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.

  • PKN-CEN/TR 13201-1:2016-02 – Oświetlenie dróg. Część 1: Wytyczne dotyczące wyboru klas oświetlenia. Są to normy, opisujące parametry świetlne, które pozwalają na dobór odpowiedniej klasy oświetlenia.
  • PN-EN 13201-2:2016-03 – Oświetlenie dróg. Część 2: Wymagania oświetleniowe. Spis norm zawierający zbiór informacji, które dotyczą wymagań fotometrycznych dla poszczególnych klas oświetleniowych zgodnie z potrzebami dróg i uwarunkowań środowiskowych.
  • PN-EN 13201-3:2016-03 – Oświetlenie dróg. Część 3: Obliczenia oświetleniowe. Wytyczne dotyczące metod obliczeniowych i oprogramowania przy projektowaniu oświetlenia ulicznego.
  • PN-EN 13201-4:2016-03 – Oświetlenie dróg. Część 4: Metody pomiarów parametrów oświetlenia. Norma opisująca m.in. zasady wykonywania pomiarów oświetlenia drogowego, a także warunków, w jakich muszą być one przeprowadzane.
  • PN-EN 13201-5:2016-03 – Oświetlenie dróg. Część 5: Wskaźniki efektywności energetycznej. Opisuje minimalne wartości efektywności energetycznej nowoczesnych opraw oświetleniowych, które powinny być stosowane w systemach oświetlenia drogowego.

W normach są również zawarte informacje na temat klas oświetleniowych i wymagań instalacji słupów oświetleniowych.

Oświetlenie drogowe przepisy i normy

Oświetlenie drogowe przepisy i normy

W naszym artykule skupiliśmy się na kluczowych aspektach projektowania i budowy oświetlenia drogowego, które jest istotne dla bezpieczeństwa użytkowników dróg. Omówiliśmy, jak nowoczesne oprogramowanie, na przykład Dialux, ułatwia projektowanie, jednocześnie podkreślając znaczenie zrozumienia norm i zasad fotometrycznych. Zajęliśmy się również tematem oświetlenia ostrzegawczego oraz wyzwaniami związanymi z oświetleniem tuneli drogowych. Podkreśliliśmy wagę przestrzegania przepisów i norm, takich jak seria PN-EN 13201, oraz zalety stosowania energooszczędnych rozwiązań, jak LED. Artykuł pokazuje, że efektywne oświetlenie drogowe wymaga zarówno technicznej wiedzy, jak i zrozumienia potrzeb użytkowników.

Najlepsze oświetlenie uliczne

Artykuł napisany przez Marcin Pietrasik, 10 stycznia 2022