Spis treści

Oświetlenie uliczne i normy oświetleniowe — klasy i wytyczne

Prawidłowe oświetlenie ulic ma kluczowe znaczenie dla komfortu i bezpieczeństwa mieszkańców. Dobrze dobrane oprawy oświetleniowe, które są trwałe i zapewniają bezproblemową widoczność po zmroku, sprawiają, że użytkownicy dróg mogą bez przeszkód poruszać się po chodnikach i ulicach. Dzięki temu liczba groźnych wypadków, a także rabunków znacznie maleje. Sam sposób oświetlania miast znacznie rozwinął się na przestrzeni ostatnich lat. Początkowo stosowane standardowe żarówki i świetlówki zostały zastąpione oświetleniem LED, które często generują nawet większą ilość światła przy użyciu podobnej ilości energii. Zwrócono również większą uwagę na potrzeby pieszych i rowerzystów oświetlając chodniki i ścieżki rowerowe. To również znacznie wpłynęło na poprawę bezpieczeństwa użytkowników dróg. Oświetlenie uliczne normy – klasy i wytyczne.

Jednak jakie powinno być prawidłowe oświetlenie? Na to pytanie nie da się jednoznacznie odpowiedzieć, ponieważ dzisiejsze normy precyzyjnie określają parametry świetlne wielu stref drogowych. Z poniższego wpisu dowiesz się:

  • jakie normy dotyczące oświetlenia ulicznego obowiązują w Polsce,
  • jakie klasy oświetleniowe można wyróżnić i co opisują,
  • czym różnią się normy oświetlenia zewnętrznego od ulicznego.
Oświetlenie uliczne

Oświetlenie uliczne

Najczęściej wybierane lampy uliczne przez naszych klientów:

lampa-uliczna-100w-4000k-11000lm-premium-lineLAMPA ULICZNA 100W 4000K 11000LM PREMIUM LINEZobacz produkt
oprawa-uliczna-led-vespa-100w-barwa-neutralnaOPRAWA ULICZNA LED VESPA 100W BARWA NEUTRALNAZobacz produkt
OPRAWA ULICZNA LED VESPA PRO 100W BARWA NEUTRALNAOPRAWA ULICZNA LED VESPA PRO 100W BARWA NEUTRALNAZobacz produkt

Oświetlenie uliczne — normy

Żeby zapewnić bezpieczeństwo, a także funkcjonalność dróg miejskich, konieczne jest spełnienie Polskich Norm, a także europejskich wymagań. Te są co jakiś czas rozbudowywane i aktualizowane, gdy technologie lub badania na dany temat się rozwiną. Jedną z najnowszych zmian, jest dodanie Części 5, która omawia źródła światła z ekologicznego punktu widzenia. Nie wolno już stosować byle jakich źródeł oświetlenia, a wyłącznie te, które emitują wystarczającą ilość światła, nie zużywając przy tym, ogromnych ilości energii są dopuszczane do użytku.

  • PKN-CEN/TR 13201-1:2016-02 – Oświetlenie dróg. Część 1: Wytyczne dotyczące wyboru klas oświetlenia. W normie zawarte zostały parametry świetlne pozwalające bez przeszkód dobrać odpowiednią klasę oświetlenia.
  • PN-EN 13201-2:2016-03 – Oświetlenie dróg. Część 2: Wymagania oświetleniowe. Na tej normie skupimy się w dalszej części tekstu. Omawia wymagania fotometryczne dla poszczególnych klas oświetleniowych zgodnie z potrzebami dróg i uwarunkowań środowiskowych.
  • PN-EN 13201-3:2016-03 – Oświetlenie dróg. Część 3: Obliczenia oświetleniowe. Zawiera wytyczne dotyczące metod obliczeniowych i oprogramowania, które powinno być użyte podczas projektowania oświetlenia ulicznego.
  • PN-EN 13201-4:2016-03 – Oświetlenie dróg. Część 4: Metody pomiarów parametrów oświetlenia. Zasady wykonywania pomiarów, a także opis warunków, w jakich powinny być przeprowadzane.
  • PN-EN 13201-5:2016-03 – Oświetlenie dróg. Część 5: Wskaźniki efektywności energetycznej. Najnowszy wpis do norm oświetlenia ulicznego. Omawia minimalne wartości efektywności energetycznej nowoczesnych opraw oświetleniowych, które powinny być stosowane w systemach oświetlenia drogowego.
OPRAWA ULICZNA LED VESPA 100W BARWA NEUTRALNA

Lampa uliczna LED Vespa o kodzie KFVA100NBAS to energooszczędne rozwiązanie oświetleniowe do przestrzeni zewnętrznych. Barwa neutralna o strumieniu świetlnym 11000lm.

oprawa-uliczna-led-vespa-100w-barwa-neutralna
OPRAWA ULICZNA LED VESPA 100W BARWA NEUTRALNA

Zobacz produkt

Wymagania w powyższych normach mają na celu zwiększenie komfortu i bezpieczeństwa użytkowników ruchu drogowego, ale również zwiększenie efektywności energetycznej źródeł światła. Z tego powodu o wiele częściej są dziś używane lampy uliczne LED, które pozwalają oszczędzić od 50 do 80% energii w stosunku do lamp starego typu.

Oświetlenie uliczne — normy

Oświetlenie uliczne — normy

Klasy oświetleniowe

W części drugiej normy PN-EN 13201-4:2016 opisane są klasy oświetleniowe, które reprezentują wymagania wizualne poszczególnych grup użytkowników ruchu. Każda z nich ma odmienne wymagania wizualne w zależności od ruchu samochodowego, pieszego czy stref konfliktowych. Sam proces ustalania klasy oświetlenia danego odcinka drogi różni się w przypadku drogi istniejącej i projektowanej.

Zobacz również nasze inne artykuły o oświetleniu ulicznym

Oświetlenie Ulic

Rozsył światła a oświetlenie ulic

Oświetlenie ulic na pierwszy rzut oka wydaje się prostym systemem, którego zadaniem jest uruchomienie się […]

Zarządzanie systemem oświetlenia ulicznego

Systemy sterowania oświetleniem ulicznym i drogowym

Oświetlenie uliczne musi nie tylko zapewniać komfort i bezpieczeństwo, ale również umożliwiać sterowanie i zarządzanie […]

Oświetlenie uliczne — normy

Oświetlenie uliczne i normy oświetleniowe — klasy i wytyczne

Prawidłowe oświetlenie ulic ma kluczowe znaczenie dla komfortu i bezpieczeństwa mieszkańców. Dobrze dobrane oprawy oświetleniowe, […]

Projekt oświetlenia drogowego

Budowa i projekt oświetlenia drogowego — co trzeba wiedzieć

Rolą oświetlenia drogowego jest zapewnienie bezpieczeństwa i komfortu użytkownikom dróg. Zarówno piesi jak i kierowcy […]

W przypadku drogi projektowanej przyjmuje się potencjalną liczbę użytkowników, a także liczbę kolizji spowodowanych występowaniem różnych uczestników ruchu. Natomiast gdy droga istnieje, wykonuje się na niej serię pomiarów luminancji, natężenia oświetlenia oraz natężenia ruchu. Na tej podstawie określa się i przypisuje, do jakiej klasy przypada dany odcinek drogi.

Klasy oświetleniowe, które można wyróżnić to:

  • M – do tej klasy należą kierowcy pojazdów silnikowych oraz trasy komunikacyjne o średniej i wysokiej prędkości ruchu.
  • C – obszaru konfliktowe jak wynikające z pojazdów, pieszych i rowerzystów, strefy wykazujące zmianę geometrii drogi, a także drogi o zwiększonym prawdopodobieństwie kolizji.
  • P – sklasyfikowani zostali tu piesi i rowerzyści poruszający się uliczkami osiedlowymi i chodnikami, a także kierowcy z niskimi prędkościami.
  • EV – klasa dodatkowa, opisująca miejsca, w których musi być zapewniona widoczność powierzchni pionowych.
  • HS – kolejna klasa dodatkowa, klasyfikująca pieszych, drogi dla pieszych, pasy postojowe, powierzchnie ruchu leżące oddzielnie lub wzdłuż jezdni, a także drogi osiedlowe, ciągi piesze i parkingi.
  • SC – ta klasa powstała, aby zidentyfikować osoby, przedmioty i powierzchnie drogowe, w których występuje wyższe prawdopodobieństwo naruszenia przepisów ruchu drogowego.
  • PC – klasa oświetleniowa uzupełniająca, stworzona do oświetlania przejść dla pieszych przy pomocy specjalnych, nisko zawieszonych lamp, w której widok sylwetki pieszego jest bardzo dobry z każdego kierunku ruchu.
OPRAWA ULICZNA LED VESPA 100W BARWA NEUTRALNAZobacz produkt
OPRAWA ULICZNA LED VESPA 150W BARWA NEUTRALNAZobacz produkt
OPRAWA ULICZNA LED VESPA 200W BARWA NEUTRALNA

Dodatkowo każdą klasę można podzielić na podklasy, które w jeszcze precyzyjniejszy sposób przedstawiają właściwości świetlne danego obszaru. Każda z nich posiada również opisane parametry luminancji, równomierności emitowania światła i olśnienia. Dzięki nim projektant wie, z jakich źródeł światła powinien korzystać i jakie rozwiązania stosować, by otrzymać system oświetlenia zapewniający najwyższy poziom bezpieczeństwa.

Oświetlenie Norma oświetlenia zewnętrznegooświetlenioweKlasy oświetlenioweli drogowych - oświetlenie uliczne normy

Norma oświetlenia zewnętrznego – oświetlenie uliczne normy

Zobacz więcej z kategorii

Lampy Uliczne LEDZobacz produkty

Norma oświetlenia zewnętrznego

Tak jak drogi i strefy ruchu można podzielić na klasy, tak w przypadku oświetlenia zewnętrznego, również można znaleźć normy omawiające parametry świetlne wielu miejsc. Nie będziemy przecież stosować norm ulicznych do miejsc, które służą zupełnie innym celom. Oświetlając zatem stadion lub teren kolejowy należy stosować zupełnie inne normy i rozporządzenia, niż w przypadku dróg czy osiedli mieszkaniowych.

Dwie najpopularniejsze normy oświetlenia zewnętrznego to:

  • PN-EN 12464-2:2014 – Światło i oświetlenie – Oświetlenie miejsc pracy – Część 2: Miejsca pracy na zewnątrz. Rozważono w niej wszystkie typowe zadania wzrokowe, jednak nie określa wymagań oświetleniowych dotyczących bezpieczeństwa i zdrowia pracowników podczas pracy. Te zawarte są w zakresie artykułu 153 traktatu WE.
  • PN-EN 12193:2019-1 – Światło i oświetlenie – Oświetlenie w sporcie. Norma ta zawiera informacje jedynie na temat oświetlenia sztucznego zewnętrznego. Podaje wytyczne do projektowania oraz instalacji systemów oświetleniowych obiektów sportowych. Wszystkie podane wartości, uznane są jako minimalne.

Podobnie jak w przypadku norm oświetlenia ulicznego, przedstawiają wymagania oświetleniowe dla wybranych miejsc, biorąc przy tym pod uwagę komfort widzenia i wydolność wzrokową ludzi.

Niezależnie jednak od rodzaju oświetlenia zewnętrznego, niemal zawsze najlepszym wyborem będą lampy LED. Charakteryzują się one:

  • Znacznie mniejszym poborem energii od standardowych opraw oświetleniowych. Jak wspomnieliśmy wcześniej, lampy LED pozwalają oszczędzić od 50 do 80% energii. Jest to nie tylko dobre dla portfela, ale również dla środowiska, do którego dostaje się mniej zanieczyszczeń związanych z produkcją energii.
  • Wyższą jakością światła. Źródła LED są wolne od efektu migotania, a natężenie światła można dowolnie regulować, dzięki czemu jedna lampa może być stosowana w wielu miejscach.
  • Lepszymi walorami estetycznymi. Oświetlenie zewnętrzne musi pasować do otoczenia. Nowoczesne lampy świetnie wyglądają i dodają charakteru.
  • Długą żywotnością i bezawaryjną pracą przez lata. Lampa zewnętrzna LED, która świecić będzie przez 8 godzin dziennie, może działać ponad 10 lat.
  • Brakiem czasu nagrzewania. Od razu po dostarczeniu energii, żarówka LED świeci 100% mocy.

Oświetlenie uliczne i zewnętrzne różni się od siebie pewnymi detalami. Normy dotyczące oświetlenia ulic, mają na celu zapewnienie maksymalnego komfortu i bezpieczeństwa użytkownikom drogi. W przypadku innych norm, jak np. oświetlenia wydarzeń sportowych, te mają za zadanie zapewnienie najlepszej widoczności dla publiczności i zawodników. Niezależnie jednak od rodzaju oświetlenia zewnętrznego, stosowanie się do norm i przepisów jest obowiązkowe.

Oświetlenie uliczne

Artykuł napisany przez Marcin Pietrasik, 10 stycznia 2022