Rodzaje żarówek – oznaczenia

Różne rodzaje gwintów i trzonków żarówek zwykłych, jak i tych LED mogą przyprawić o zawrót głowy. Dziś w dobie coraz prężniej rozwijających się nowych technologii, mamy do dyspozycji kilkadziesiąt różnych typów żarów. Jedne z nich doskonale sprawdzą się w oświetleniu domowym, inne bardziej w komercyjnym, a jeszcze innych użyjemy w miejscu pracy, czy garażu. Rodzaje żarówek – oznaczenia jakie znajdują się na opakowaniach żarówek wyrażają m.in gwint żarówki (np. GU10), kąt świecenia, temperaturę barwową wyrażoną w Kelwinach, a także efektywność energetyczną. Na opakowaniach tego typu produktów spotkamy różne oznaczenia żarówek, które będą określać rodzaj jej końcówki, czy samą sprawność. Jest ich na tyle wiele, że dobre posługiwanie się ich oznaczeniami, znacząco pomoże nam w wyborze odpowiedniej żarówki do naszych zastosowań.

Typy żarówek

Jakie są typy żarówek? Wyróżnić możemy 4 główne rodzaje, a są nimi: żarówki halogenowe, żarówki LED, żarówki żarowe oraz świetlówki. Obecnie najczęściej wybierane są żarówki LED, żarówka LED o mocy 15W jest w stanie zastąpić tradycyjną 75W. Budowa dzisiejszej żarówki znacznie różni się od tej, która była bardzo popularna jeszcze 10 lat temu. Obecnie gaz w żarówce, czy inne szkodliwe substancje stały się rzadkością, a w oświetleniu dominują żarówki diodowe, czyli te wykonane w technologii LED. Właściwie powinniśmy nazywać je lampami, bo nie mają one zbyt wiele wspólnego z tradycyjnymi żarówkami żarowymi.

Obecnie żarówka LED składa się z:

• • Źródła światła – są to diody LED (elektroluminescencyjne) umieszczone na specjalnym PCB
  • Klosz ochronny – służący do rozpraszania światła, ale także chroniący jej wnętrze przed dostawaniem się pyłu i kurzu.
  • Obudowa odprowadzająca ciepło – aluminiowy i ceramiczny radiator. Diody LED grzeją i zawsze potrzebują odpowiedniego odprowadzania ciepła. Oczywiście temperatury osiągane przez produkty LED są znacznie niższe niż te, które spotykaliśmy w tradycyjnych źródłach światła.
  • Układ zasilający – diody LED to urządzenia elektroniczne, przystosowane do zasilania niskim, bezpiecznym napięciem. Wszystkie rodzaje żarówek pod 230V posiadają wbudowaną przetwornicę, która obniża napięcie w ten sposób, aby prąd mógł spokojnie zasilić jej źródło światła. Taka konstrukcja powoduje, że żarówki LED, bez odpowiedniego sterownika nie są ściemnialne.
  • Trzonek żarówki – gwinty żarówek, czyli końcówki służące do podłączenia tego typu źródła światła do odpowiedniej oprawki. Najpopularniejsze z nich to żarówki wciskane i wkręcana.

Zapoznaj się z naszą ofertą!

Zobacz również nasze inne artykuły o żarówkach LED

Typy żarówek LED najpierw możemy podzielić na te domowe i samochodowe. W naszym wpisie zajmiemy się głównie domowymi żarówkami, gdyż samochodowe źródła światła LED powoli zyskują swoją popularność i dziś głównie możemy spotkać je w autach dopiero co wychodzących z linii produkcyjnej.

Żarówki LED dzielimy na te służące do dekoracyjnego oświetlenia, jak i te, które posłużą nam jako główne źródło światła. Żarówki ledowe i ich rodzaje są przeróżne, dlatego dziś spotkamy na rynku takie w kształcie tradycyjnej kuli i świeczki, a także spirali, talerzyka, kapsułki, rurki, reflektora, czy takie wykonane na wzór tradycyjnej żarówki wolframowej (LED Filament). Każda z nich w zależności od budowy, mocy, czy kąta świecenia sprawdzi się do wielu różnych zastosowań. Przykładowo żarówka LED kulka o szerokim kącie świecenia to świetny wybór do równomiernego oświetlenia całego wnętrza. Źródła światła z soczewką skupiającą użyjemy do punktowego, akcentowego oświetlenia.

 

Moc żarówki oczywiście ma również ogromne znaczenie w kwestii jej wykorzystania. Należy zacząć jednak od tego, czym różni się moc żarówki LED a zwykłe. Wybierając żarówki zwykłe, wykonane w tradycyjnej technologii, sprawdzaliśmy głównie ich pobór mocy. Opinia panowała jedna – „Im większej mocy żarówka, tym będzie ona mocniej świecić”. W przypadku źródeł światła LED jasność żarówki obliczamy nieco inaczej. Tutaj powinniśmy głównie zwracać uwagę na ich ilość lumenów. Jest to jednostka miary strumienia świetlnego, jaką dysponuje dany produkt i głównie ona określa jej moc świetlną.

Powyższa tabelka przedstawia jak w prosty sposób przeliczyć moc świetlną energooszczędnych żarówek, na te wykonane w tradycyjnej technologii.

Żarówki LED, a ich tradycyjne odpowiedniki dzieli bardzo wiele ze względu na rozwinięcia technologiczne, jakimi byliśmy w ostatnim czasie świadkami. Obecnie żarówka LED o mocy 15W jest w stanie zastąpić tradycyjną 75W, oferując nam znacznie wyższej jakości światło, o poziomie oddawania barw CR>80Ra. W przypadku Ledów możemy wybierać również barwę świetlną, jaką ma dysponować nasze źródło światła. Tutaj możemy zdecydować się na tę ciepłą (najbardziej zbliżoną do tradycyjnej), neutralną (pośrednią pomiędzy ciepłą, a zimną) i najchłodniejszą z nich, czyli zimną (tak często spotykana w szpitalach, gabinetach dentystycznych, czy garażach i magazynach)

Żarówki LED, żarówka LED E27, Żarówka LED E14 oraz żarówka LED E40 – znajdziesz je w naszym sklepie!

Gwinty żarówek

Gwinty żarówek oczywiście nie możemy podzielić wyłączne na te wciskane i wkręcane. Każda z tych kategorii posiada ogromne ilości różnych trzonków, w których jedne będą zasilane wyłącznie napięciem 230V, a inne będą przystosowane do niskonapięciowych instalacji 12V, lub 230V. Nasz podział zacznijmy od żarówek wkręcanych. Gwinty żarówek o oznaczeniu E to nic innego jak popularne trzonki Edisona (Thomas Edison – twórca gwintu o zarysie kołowym) Do tego typu żarówek zaliczamy właśnie te najpopularniejsze w naszym kraju, czyli E27 (duży gwint) oraz E14 (mały gwint). Oczywiście nie są to wszystkie rodzaje gwintów o oznaczeniu E, a spotkamy ich jeszcze osiem.

Liczba, która towarzyszy literze od nazwiska twórcy gwintu, jest to średnica znamionowa trzonka. Oznacza to, że żarówka LED E40 posiada gwint o średnicy 40 mm, natomiast E14 dysponuje trzonkiem, które średnica wynosi 14 mm. Najlepiej zobrazujmy to.

Oczywiście w przypadku innych żarówek Edisona jest podobnie. Jak już na pierwszy rzut oka możemy zauważyć, że jest to bardzo proste oznaczenie i w przypadku żarówek wkręcanych szybko możemy dostrzec, na jaki rodzaj gwintu natrafiliśmy. W tym celu wystarczy nam jedynie miarka lub linijka.

Najbardziej znane i najczęściej używane to:

• E10 – żarówki z tym trzonkiem, najczęściej występują w zabawkach i latarkach. Małe żaróweczki o niskim napięciu.
• E14 – popularny mały gwint, bardzo często wykorzystywany we współczesnych lampach i żyrandolach
• E27 – duży gwint, chyba najczęściej spotykany w naszym kraju. Możemy spotkać je praktycznie wszędzie, zarówno w oświetleniu dekoracyjnym, jak i głównym.
• E40 – gwint Goliata – największy gwint wkręcany, w który wyposażone zostały także najmocniejsze żarówki. Tego typu źródła światła, najczęściej spotkamy w oświetleniu ulicznym i halowym.
• GU10 – to rodzaj trzonka najczęściej stosowany w ledowych zamiennikach tradycyjnych halogenów. Podobnie jak większość gwintów wkręcanych, są to źródła światła najczęściej pracujące przy prądzie o napięciu 230V.
• MR16/G4/GU5,3 – trzonek wtykowy (piny umieszczone w odległości 5,3 mm od siebie) to bardzo często spotylany gwint w niezbyt mocnych żarówkach ledowych, który stanowi naturalny zamiennik tradycyjnych halogenów zasilanych napięciem 12V. Możemy również spotkać żarówki ledowe z tym gwintem, zasilane prądem o napięciu 230V.
• G9 – gwint z mocowaniem na wcisk, najczęściej stosowany w małych lampach ściennych i sufitowych. Idealna żarówka w miejsca o ograniczonej powierzchni.
• GX53 – trzonek z mocowaniem bagnetowym, stosowany najczęściej w płaskich lampach i oprawach. Tego typu żarówki działają pod napięciem 12V i montujemy je, przekręcając o ćwierć obrotu.
• G53 – trzonek, który znajdziemy w popularnych żarówkach AR111. Pracują one pod napięciem 230V i mocujemy je za pomocą śrubek lub zacisków.

Każdy z gwintów posiada odpowiedni symbol i oznaczenie. Możemy spotkać się także z gwintem o oznaczeniu N. Oznacza to, że jego trzonek został wykonany z materiałów niemetalowych.

Rodzaje żarówek halogenowych

Różne typy żarówek halogenowych i ich oznaczenia są troszkę bardziej skomplikowane niż te, które zauważymy w żarówkach wkręcanych. Jest to grupa, w której najczęściej spotkamy żarówki wciskane, czyli takie, które podłączamy do oprawki na wcisk. Wyjątkiem jest gwint GU10, który najpierw wciskamy, a następnie lekko przekręcamy. Najpopularniejsze rodzaje żarówek halogenowych to GU10, G53, GU5,3, G4, G9. Żarówki halogenowe zasilane są głównie prądem o napięciu 230V lub bezpiecznym napięciem 12V. Taki wybór pozwala nam na zastosowanie tego typu źródeł światła także w miejscach, w których obawiamy się o bezpieczeństwo naszej instalacji.

Tutaj podobnie jak inne rodzaje żarówek, występują takie o szerokim kącie świecenia, jak i te przystosowane do punktowego, akcentowego oświetlenia.

Oczywiście za sprawą konstrukcji, nie uświadczymy tutaj dookólnego kąta świecenia, a tym najszerszym będzie 120 stopni.

 

Najwyższy czas na omówienie ich trzonków. Tutaj najpopularniejsze to te o oznaczeniu G, czyli GU10, G53, GU5,3, G4, G9. Liczba obok oznaczenia gwintu halogenowego to oczywiście w tym przypadku odległość pomiędzy wtykami podana w milimetrach. Czyli w przypadku żarówki GU10 jest to 10 mm, natomiast odległość pomiędzy dwoma wtykami żarówki G4 wynosi 4 mm.

Spotkamy się także z bardzo popularnymi żarówkami LED MR11 oraz MR16. Różnią się one do siebie średnicą. Pierwsze z nich są mniejsze i ich średnica to 35 mm, drugich natomiast 50 mm. Oba posiadają trzonek GU5,3, czyli ten o wtykach oddalonych od siebie o 5,3 mm. Skąd więc wzięły się nazwy MR11 oraz MR16. Są to liczby oznaczające odległość w milimetrach od końca trzonka, do poziomego nacięcia na obudowie. W przypadku MR11 ta odległość to 11 mm, a w MR16 – 16 mm. Skąd w ogóle wzięło się to nacięcie? Jest to wpust na zatrzask, który w tradycyjnych oprawkach, utrzymywał w nich żarówki. Dziś tego typu oprawki sufitowe praktycznie nie występują, a nacięcie zostało, jako ciekawostka, a charakterystyczna cecha, po której rozpoznamy typ danej żarówki.

Interesuje Cię zakup żarówki GU10 i G53, LED MR11, a może MR16? Odwiedź nasz sklep!

Oznaczenia żarówek

Przejdźmy do kolejnego ważnego aspektu źródeł światła LED jakim jest oznakowanie żarówek. Obecnie na pudełkach znajdują się oznaczenia żarówek, znajdziemy tam nie tylko moc, ale także oznaczenie barwy światła, strumienia świetlnego, czy kąta świecenia. Mamy także zawartą informację na temat gwintu, np. oznaczenie E27 to żarówka z dużym gwintem. Powinniśmy zapoznać się, chociaż z ich podstawami tak, aby żarówki LED, jakie postanowimy wybrać, były odpowiednie do naszego zastosowania. Jeśli wybierzemy nieodpowiednie źródło światła, nie stworzymy dobrze oświetlonego wnętrza, które nie wpasuje się w nasz indywidualny gust.

Poniżej przedstawimy Państwu najważniejsze oznaczenia żarówek LED, na które powinniśmy zwrócić uwagę w trakcie ich zakupu.

Rodzaj barwy światła

Moc świetlna w lumenach

Pobór mocy (jednostka mocy)

 

Moc żarówek LED

Jeszcze dosyć niedawno wybierając tradycyjne źródło światła, czy żarówki ledowe do domu zwracaliśmy głównie uwagę na jej pobór mocy (ilość watt). Wiadomo, im więcej żarówka będzie pobierać energii, tym jej światło będzie mocniejsze i jaśniejsze. Moc żarówek LED – jak to wygląda? Tutaj bardzo często możemy spotkać się z żarówkami, które pomimo niższego poboru energii świecą równie mocno, jeśli nie mocniej od ich odpowiedników z wyższym poborem prądu. Tutaj główną rolę pomiarową odgrywa strumień świetlny żarówki, który podawany jest w lumenach. Lumen (oznaczenie LM) to nic innego jak jednostka miary strumienia świetlnego, która przedstawia nam skuteczność świetlną źródeł światła LED.

Chcesz dowiedzieć się więcej? Zapoznaj się z naszym artykułem „Żarówki LED – najważniejsze informacje„.

Ile lumenów ma żarówka?

Bardzo często spotykamy się z pytaniami typu „Ile lumenów ma żarówka 40W„, czy „Ile lumenów ma żarówka 100W„. Poniżej przedstawimy Państwu tabelkę, która w odpowiedni sposób powinna wyjaśnić wszystkie tego typu niedopowiedzenia. Wywnioskować możemy, że 60W zastąpić może żarówka posiadająca 806 lumenów.

Już na pierwszy rzut oka mogą Państwo zauważyć, że strumień świetlny żarówki, który wynosi 1000 lumenów nie jest odpowiednikiem tradycyjnych 100W. Jest to najczęstszy błąd popełniany przez klientów sklepów z oświetleniem. Po szybkim zapoznaniu się z naszą tabelką już wiemy, że odpowiednikiem 100W jest żarówka LED o mocy świetlnej 1521 lumenów, natomiast 40W, zastąpi nam LED o strumieniu świetlnym wynoszącym 470 lumenów.

Kąt świecenia żarówki LED

Kolejnym bardzo ważnym elementem, na który powinniśmy zwrócić uwagę przy wyborze tego rodzaju produktu, jest kąt świecenia żarówki. Kąt świecenia żarówki LED to bardzo ważne oznaczenie, dzięki któremu ilość lumenów wraz z odpowiednim rozsyłem światła pomoże nam odpowiednio rozświetlić całe pomieszczenie lub podświetlić wybrany element wnętrza. Tutaj mamy ogromny wybór, który zaczyna się już nawet od 16 stopni, a kończy na dookólnym kącie świecenia wynoszącym 360 stopni. Nie mniej ważnym elementem jest sposób montażu żarówki. Jeśli będzie ona zamontowana ku górze, to najlepszym wyborem są te o jak najszerszym kącie świecenia (kulki, świeczki). Jeśli ma to być punktowe oświetlenie, które oświetli wybrane przez nas elementy dekoracji, to tutaj najbardziej racjonalnym wyborem są spoty LED o wąskim kącie świecenia. Najczęściej wyposażone w skupiającą soczewkę, aby jak najmniej tracić na mocy świetlnej, uzyskując przy tym wymagany kąt świecenia.

Barwa żarówki LED

Technologia LED to również możliwość wyboru odpowiedniej barwy światła. Barwa żarówki LED podawana jest w Kelwinach (K). Im niższa temperatura barwy danego źródła światła, tym jest ono cieplejsze. Barwa ciepła to 2700 – 3500K, barwa neutralna 4000 – 4500K, a 4600 – 11000K jest barwą zimną. Na dobór odpowiedniego koloru świecenia znaczący wpływ ma przeznaczenie miejsca oświetlenia. Inną barwę światła dobierzemy do salonu, w którym się relaksujemy i inną w miejsca takie jak biuro, czy magazyn, gdzie pracujemy i potrzebujemy odpowiedniego doświetlenia.

Temperaturę świecenia żarówki LED możemy podzielić na trzy podstawowe:

• Barwa biała ciepła (2700 – 3500 Kelwinów) – jest to światło, które jest najbardziej zbliżone do koloru tradycyjnej żarówki żarówek. Jest to idealny wybór do pomieszczeń, w których relaksujemy się i odpoczywamy. Biały ciepły kolor światła sprzyja przytulnej atmosferze i sprawia, że pomieszczenia stają się znacznie bardziej przytulne. Najcieplejsze żarówki LED to te w wersji Filament. Posiadają one przezroczysty klosz i specjalną diodę wzorowaną na tradycyjnej żarówce wolframowej.
• Barwa neutralna (4000-4500 Kelwinów) – inaczej zwana białą dzienną barwą, jest rodzajem światła, który słynie ze swojej uniwersalności. Jest to kolor światła pośredni pomiędzy tym ciepłym a zimnym, dając wrażenie najczystszej bieli. Doskonały wybór do nowoczesnym wnętrz i najczęściej wybierana barwa światła wśród naszych klientów.
• Barwa zimna (4600-11000 Kelwinów) – jest to najchłodniejsza ze wszystkich kolorów światła żarówek LED. Jest to również barwa światła, która znacząco pobudza nasz organizm do działania i pracy. Miejsca, które oświetlimy zimnym światłem, są lepiej wyeksponowane i szybciej zauważalne przez ludzkie oko. Czym wyższa temperatura barwy tym światło wpada w lekkie odcienie niebieskiego.

Jest to podstawowy podział barw światła, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby pokusić się o zmieszanie dwóch, czy nawet trzech kolorów w jednym pomieszczeniu. Pozwoli nam to osiągnąć jeszcze bardziej nowoczesne i funkcjonalne oświetlenie, które doskonale sprawdzi się w wielu sytuacjach kelwiny a barwa światła.

Zapoznaj się z naszym artykułem „Barwa światła – jak ją dobrać i czym się kierować?„.

Efektywność energetyczna – żarówki LED

Oznaczenia żarówek energooszczędnych LED podobnie jak telewizorów ledowych, czy lodówek posiadają na swoim pudełku zapis na temat efektywności energetycznej. Tego typu informację o żarówce najczęściej znajdują się na jej opakowaniu.  Efektywność energetyczna stanowi nic innego jak stosunek wydajności żarówek do ich poboru energii. W marcu 2021 roku wprowadzone zostały nowe klasy energetyczne zgodne z rozporządzeniem  UE 2019/2015 z dnia 11 marca 2019 roku. Jest to oznaczenie oszacowane lub zmierzone, które wskazuje nam ilość energii, która zaoszczędzimy, nie tracąc przy tym na jakości oświetlenia. Zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej każdy tego rodzaju produkt oświetleniowy o mocy świetlnej powyżej 30 lumenów, powinien taką etykietę posiadać.

Klasy efektywności energetycznej żarówek LED:

• Klasa energetyczna A, stosowana miała być do oznaczania urządzeń znacznie bardziej rozwiniętych. W 2021 roku odeszło się od stosowania oznaczeń z „plusem”. Klasa energetyczna A jest zupełnie inna, niż klasa A+++.
• Klasa energetyczna B została stworzona dla bardziej energooszczędnych urządzeń, niż te, które są obecnie. Dlatego też tak jak w przypadku klasy A, są spotykane sporadycznie. Przypisany do nich kolor to zieleń.
• Klasa energetyczna C jest obecnie najlepszą klasą, cechuje się najniższym zużyciem energii oraz ma mało negatywny wpływ na środowisko. Jest odpowiednikiem dawnej klasy A +++. Klasa C jest oznaczona jasnozielonym kolorem.
• Klasa energetyczna D tak jak w przypadku klasy C, mieści w sobie dawną klasę A+++. Jeśli mamy do czynienia z klasą D, należy wiedzieć, że EEI jest mniejsze niż 44. Od klasy efektywności energetycznej D możemy spodziewać się wysokich oszczędności. Rozpoznamy ją po kolorze żółtym.
• Klasa energetyczna E nie jest już tak dobrą klasą, ale wciąż godną uwagi. Klasa E zawiera w sobie dawniej stosowaną klasę A++. Klasa energetyczna E jest dobrym wyborem, szczególnie jeśli zależy nam na dobrych produktach z równie dobrą ceną. Poza tym możemy liczyć na energooszczędność. Klasa energetyczna E oznaczona jest kolorem pomarańczowym.
• Klasa efektywności energetycznej F to odpowiednik dawniejszych oznaczeń klas A+ oraz B. W klasie efektywności F EEI jest mniejsze niż 55. Co do koloru jakim została ta klasa oznaczona, należy spodziewać się ciemnopomarańczowego odcienia.
• Klasa efektywności energetycznej G zawiera w sobie dawne oznaczenia klas B i C. Jako, że w obecnych czasach odchodzi się od produkcji urządzeń o niższych parametrach zużycia zasobów, nie musimy obawiać się zakupu produktów klasy G. Klasa G ma EEI na poziomie mniejszym niż 95. Dawniejsza klasa efektywności energetycznej D nie ma już miejsca w aktualnej klasyfikacji.

Współczynnik oddawania barw

CRI to jeden z najważniejszych parametrów we współczesnej technologii, oznaczający jakość światła emitowanego przez lampę, żarówkę, czy inny produkt oświetleniowy. Colour Rendering Index podawany czyli współczynnik oddawania barw jest w przedziale od 0 do 100. Im wyższy współczynnik tego parametru, tym światło jest bardziej naturalne i najbardziej zbliżonego do światła dzienne/słonecznego. W naszym kraju posiadamy normę PN-EN 12464-1:2004. Zaleca ona stosowanie źródeł światła o CRI>80Ra w miejscach, w których pracujemy. Jest to bardzo ważne dla ludzkiego oka, które miejscu oświetlonym światłem spełniającym te standardy będzie znacznie mniej męczyć się, ale także łatwiej dostrzeże ważne szczegóły.

Chcesz przeczytać więcej na temat oddawania barw? Przeczytaj „Współczynnik oddawania barw RA – czym jest CRI?„.

Inne oznaczenia żarówek:

• Trwałość
  

  Trwałość

Podawany w godzinach, szacunkowy czas świecenia lampy. Najczęściej generowany ze względu na strumień świetlny, który nie spadnie poniżej 70% wartości początkowej.

• Liczba włączeń i wyłączeń
  

  Ilość cykli włącz, wyłącz

Na opakowaniach żarówek ledowych znajdziemy także podaną szacunkową liczbę włączeń i wyłączeń produktu. Najwyższej jakości LED-y deklarują nawet 100 000 cykli natomiast wśród standardowych, możemy zauważyć około 30 000 cykli.

• Oznaczenie diody
  

  Oznaczenie diody

Produkty wykonane w technologii LED posiadają źródło światła w postaci diod ledowych. Na opakowaniach żarówek możemy znaleźć rodzaj użytych diod LED, które będą emitować nasze światło. Najczęściej możemy spotkać tam diody LED SMD (powierzchniowo-montowane) o szerokim kącie świecenia (SMD 2835/3528/5050) lub diody COB, idealne do punktowego oświetlenia.

• Temperatura pracy
  

  Temperatura Pracy

Zakres temperatury, w której dana żarówka ledowa będzie odpowiednio pracować i nie straci na swojej trwałości i jakości.

• Cosinus Fi
  

  Cosinus Fi

Współczynnik mocy, który określa bierne zużycie prądu przez żarówkę ledową. Mierzony jest poprzez stosunek mocy użytecznej do iloczynu napięcia i prądu.

• Znak przekreślonego kontenera
  

  Segregować elektrośmieci

Oznacza, że żarówki po zużyciu nie można wyrzucić do kosza razem z innymi odpadami. Należy przekazać go do punktu zbiórki elektrośmieci.